Αξιοθέατα

Το γεφύρι στο Παρασπόρι. Ένα αξιόλογο κτίσμα του χωριού είναι το μικρό μονότοξο πέτρινο γεφύρι, το οποίο συναντά κανείς λίγο πριν φθάσει στο χωριό στη θέση Παρασπόρι. Το γεφύρι χτίστηκε το 1866 σύμφωνα με επιγραφή που αναγραφόταν σε λίθινη πλάκα, χαμένη σήμερα. Ο χείμαρρος, με τον καιρό, κατέφαγε το έδαφος δίπλα στο γεφύρι και διεύρυνε το χάσμα που, παλαιότερα, κάλυπτε μια ξύλινη προέκταση. Πρόσφατα το γεφύρι συντηρήθηκε και προστέθηκε ξυλοκατασκευή εδραιωμένη σε πέτρινη βάση, που χτίστηκε γι’ αυτό το σκοπό.

chioniades_10

Άγιος Αθανάσιος, Χιονιάδες. O κεντρικός ναός του χωριού είναι ένας τυπικός ηπειρώτικος ναός του 19ουαιώνα. Ο παλαιότερος ναός ανακαινίστηκε το 1866, και κατασκευάστηκε καινούργιο τέμπλο. Ο προϋπάρχων ναός πιθανότατα ήταν κτίσμα περίπου του 1755. Ήταν εικονογραφημένος και διακοσμημένος από Χιονιαδίτες ζωγράφους, με φυτικά θέματα, στο τέμπλο ή στην οροφή, όπως φαίνεται από ζωγραφισμένα κομμάτια ξύλου που βρέθηκαν στη στέγη του ναού. Οι εικόνες του Ματθαίου Γεωργίου επιζωγραφίστηκαν αργότερα στα πρόσωπα από τους Μαρινάδες αδελφούς, κάτι που τότε θεωρούνταν φυσικό και γινόταν συχνά από τους Χιονιαδίτες ζωγράφους, σαν φρεσκάρισμα της παλιάς και μαυρισμένης ζωγραφικής, με αποτέλεσμα να αλλοιωθούν πολλές παλιές εικόνες. Στη βόρεια πλευρά οι τοιχογραφίες του ζωγράφου Μιχαήλ Κωνσταντίνου καταστράφηκαν με την επισκευή του τοίχου. Από τις τοιχογραφίες του ναού διασώθηκαν μόνο μια σειρά ολόσωμων αγίων στη νότια πλευρά και στο ιερό, η Πλατυτέρα και οι Ιεράρχες. Τα τμήματα αυτά ζωγραφίστηκαν σε δύο φάσεις από τον Χριστόδουλο Παπακώστα – Μαρινά το 1888, και από τον ίδιο και τον αδελφό του Θωμά Παπακώστα – Μαρινά το 1915.

chioniades_11

Τα δύο αυτά τμήματα δείχνουν καθαρά την εξέλιξη της τέχνης των δύο σημαντικών καλλιτεχνών. Η εξέλιξη αυτή αφορά όχι μόνο στην πείρα και την τριβή τους με τη δουλειά, αλλά και στην αλλαγή στην αισθητική και στα πρότυπα της εποχής καθώς και στην αλλαγή των υλικών ζωγραφικής. Η ζωγραφική των Βαυαρών δασκάλων στην Ελλάδα, η ρωσική νεοναζαρινή σχολή και η καθιέρωση του φυσιοκρατικού ύφους στην εικονογραφία του Αγίου Όρους έβαλαν τη σφραγίδα τους στο έργο και των Μαρινάδων αδελφών. Η προσπάθεια των ζωγράφων ώστε κάθε πρόσωπο αγίου να είναι και μια ιδιαίτερη προσωπογραφία καθώς και οι ενδυμασίες να είναι απόλυτα ρεαλιστικές, είναι εμφανής. Από τους δύο αδελφούς, ο Θωμάς ειδικευόταν στα πρόσωπα και ο Χριστόδουλος στα φορέματα, όπως διηγούνται παλαιότεροι χωριανοί τους. Από το χέρι λοιπόν του έμπειρου και ταλαντούχου Θωμά έχουμε εξαιρετικά πορτραίτα θρησκευτικής ζωγραφικής. Γι’ αυτό θεωρούμε πως ο ναός του Αγίου Αθανασίου, παρά τις λίγες τοιχογραφίες του, είναι χώρος που μπορεί να θαυμάσει κανείς το έργο των αδελφών Χριστόδουλου και Θωμά Παπακώστα – Μαρινά και να δει έργα διαφόρων Χιονιαδιτών ζωγράφων.

chioniades_13chioniades_12

Ο Άγιος Νικόλαος και τα παρεκκλήσια. Ο Άγιος Νικόλαος είναι σήμερα ένα μικρό παρεκκλήσι κοντά στο νεκροταφείο του χωριού. Παλαιότερα ήταν η εκκλησία του τρίτου συνοικισμού του χωριού, ο οποίος δεν υπάρχει σήμερα, ενώ διασώζεται και η παράδοση πως ήταν ο παλαιός κεντρικός ναός του χωριού. Ο ναός αυτός ήταν τοιχογραφημένος, αλλά από τις πολλές επισκευές διασώθηκαν ελάχιστα σπαράγματα στην Πρόθεση του Ιερού. Μια μικρή μορφή ενός αγίου, απομεινάρι παλαιάς τοιχογραφίας, εκτιμάται ότι ανάγεται στις αρχές του 17ου αιώνα. Οι εικόνες του ναού και των άλλων παρεκκλησίων έχουν αφαιρεθεί από τη θέση τους και φυλάσσονται σε ασφαλέστερο μέρος. Τα υπόλοιπα παλαιά παρεκκλήσια του χωριού τιμώνται στο όνομα της Παναγίας, της Αγίας Παρασκευής, του Προφήτη Ηλία και της Αγίας Τριάδας, που αποτελεί και το οστεοφυλάκιο του χωριού.

chioniades_14

Το παλιό και το καινούργιο σχολείο. Στην πλατεία του χωριού υπάρχουν δύο πέτρινα κτίρια, τα οποία αποτέλεσαν το παλιό και το καινούργιο σχολείο του χωριού. Το κτίριο του παλιού σχολείου χτίστηκε το 1905. Είναι ένα μικρό στενόμακρο κτίριο με ένα χαρακτηριστικό προεστώο στην είσοδο του, το οποίο αποτελείται από δύο πετρόχτιστους πεσσούς που στηρίζουν μικρό υπόστεγο με δίρριχτη στέγη και τριγωνικό αέτωμα. Το κτίριο, όταν κτίστηκε το νέο σχολείο, στέγασε τα γραφεία της κοινότητας και το καφενείο του χωριού.

chioniades_15

Το καινούργιο κτίριο χτίστηκε το 1911, σύμφωνα με την προτροπή του Μητροπολίτη Βελλάς και Κονίτσης Σπυρίδωνα, για να στεγάσει το παρθεναγωγείο του χωριού, το οποίο λειτούργησε ξεχωριστά για λίγο και κατόπιν λειτούργησε ως το κοινό σχολείο του χωριού.

chioniades_16

Τα δύο σχολεία ανακατασκευάστηκαν για να αποτελέσουν στο μέλλον τους χώρους στέγασης και λειτουργίας του Μουσείου Χιονιαδιτών Ζωγράφων.