Ολόκληρος ο Γράμμος είναι ένα ορεινό συγκρότημα ασύγκριτης ομορφιάς με πανέμορφες βουνοκορφές, εντυπωσιακές χαράδρες, αλπικά δάση, άφθονα επιφανειακά νερά καθώς και σπάνια χλωρίδα και πανίδα. Επειδή αποτελεί ένα από τα πλέον σημαντικά οικοσυστήματα της χώρας μας, έχει περιληφθεί στον Εθνικό κατάλογο των προτεινόμενων για ένταξη στο Δίκτυο προστατευόμενων περιοχών, ΦΥΣΗ 2000 (Natura2000), της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ορεινή περιοχή των Χιονιάδων βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της προστατευόμενης ζώνης του Γράμμου, σε υψόμετρο που κυμαίνεται από τα 900μ έως τα 2200μ. και δεν είναι τυχαίο που συμπεριλήφθηκε σ’ αυτή. Η απομόνωση της περιοχής και η παντελής έλλειψη δασικών δρόμων συνέβαλαν στη διατήρηση μιας υψηλής βιοποικιλότητας.
Χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη εκτεταμένων φυσικών ώριμων δασών και λιβαδιών που συνθέτουν ένα πολυποίκιλο τοπίο. Η ποικιλία των βιοτόπων είναι εκπληκτική. Υπάρχουν εκτενείς συστάδες οξιάς, και μικτές συστάδες οξιάς με υβριδογενή ελάτη, με ηλικίες από 80 έως 150 ετών, οι οποίες εναλλάσσονται με λιβάδια και εγκαταλελειμμένους αγρούς. Στα μεγαλύτερα υψόμετρα συναντάει κανείς και μικρές συστάδες ρόμπολου. Ώριμα δρυοδάση, με παλιά κουφαλερά δέντρα περιβάλλουν τον οικισμό, μαζί με παλιές δεντροφυτείες κερασιάς και δαμασκηνιάς καθώς και ανοιχτούς και κλειστούς θαμνότοπους γαύρου και κράταιγων. Επιπλέον τα ρυάκια και οι χείμαρροι (λάκκοι) περιστοιχίζονται από πλούσια παραποτάμια βλάστηση όπου κυριαρχούν διάφορα είδη ιτιών. Στη βιοποικιλότητα συμβάλλουν ιδιαιτέρως και οι διάφορες ελώδεις εκτάσεις, καθώς και η μικρή λίμνη (τέλμα) η οποία βρίσκεται σε υψόμετρο 1450μ.
Η χλωρίδα της περιοχής, όπως και συνολικά του Γράμμου όπου έχουν εντοπιστεί 486 είδη χλωρίδας, είναι πλούσια. Δυστυχώς δεν έχει πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμής συστηματική καταγραφή της χλωρίδας ειδικά για την περιοχή των Χιονιάδων, αλλά δεν πρέπει να είναι κάποιος ειδικός για να αντιληφθεί την αφθονία των φυτικών ειδών.
Σχετικά με την πανίδα, και ειδικότερα την ερπετοπανίδα, έχουν καταγραφεί 9 είδη αμφιβίων -αριθμός αρκετά μεγάλος στον οποίο συμπεριλαμβάνονται και τα 3 είδη τριτώνων της Ελλάδας και ο Πηδοβάτραχος (Rana dalmatina)- και 8 είδη ερπετών (αριθμός που ενδέχεται να είναι κατάτι μεγαλύτερος) – με σημαντικότερα είδη την Κερκυραϊκή Σαύρα (Algyroides nigropunctatus) και το Γιατρόφιδο (Zamenislongissimus). Οι πληθυσμοί των παραπάνω ειδών είναι υγιείς και εύρωστοι, αλλά τα αμφίβια έτσι και αλλιώς αποτελούν μια ευαίσθητη, στην αλλαγή του περιβάλλοντος, ομάδα οργανισμών. Κυριότερο παράγοντα για την προστασία τους αποτελεί η διατήρηση των ελών και του τέλματος.
Από τα 143 είδη πουλιών που έχουν καταγραφεί σ’ όλη την έκταση του Γράμμου, στους Χιονιάδες μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί 89 είδη, εκ των οποίων 45 είναι μόνιμοι κάτοικοι, 22 είναι αναπαραγωγικοί επισκέπτες και τα υπόλοιπα είδη εμφανίζονται κατά τη διάρκεια των μεταναστευτικών περιόδων και του χειμώνα. Από τα υπόλοιπα είδη που έχουν καταγραφεί στο Γράμμο, κάποια δεν είναι δυνατό να παρατηρηθούν στους Χιονιάδες καθώς είναι πουλιά χαμηλότερων ζωνών, αλλά είναι βέβαιο ότι στο μέλλον θα καταγραφούν αρκετά είδη, κυρίως μεταναστευτικά πουλιά. Η περιοχή φιλοξενεί μερικά σημαντικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο είδη, όπως η Πετροπέρδικα (Alectoris graeca), το Γυδοβύζι (Caprimulgus europaeus), ο Δρυοκολάπτης (Picus viridis), η Δενδροσταρήθρα (Lullula arborea), ο Κοκκινούρης (Phoenicurus phoenicurus) και ο Δρυομυγοχάφτης (Ficedula semitorquata). Επιπλέον, φιλοξενεί τα σπάνια για την Ελλάδα είδη του Αιγωλιού (Aegolius funereus) και του Νανομυγοχάφτη (Ficedula parva). Ένα στοιχείο που πρέπει να σημειωθεί είναι η έλλειψη στην περιοχή των Χιονιάδων των βραχωδών ορθοπλαγιών, με αποτέλεσμα να λείπει το φώλιασμα μεγάλων αρπακτικών πουλιών, τα οποία όμως τις επισκέπτονται και τρέφονται σ’ αυτές.
Σε όλη την ορεινή έκταση του Γράμμου διαβιούν σημαντικά είδη θηλαστικών, εκ των οποίων ξεχωρίζουν η αρκούδα (Ursus arctos)- η περιοχή αναγνωρίστηκε από το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την αρκούδα ως μία από τις σημαντικότερες περιοχές για το είδος -, το αγριόγιδο (Rupicapra rupicapra), το ζαρκάδι και ο λύκος (Canis lupus). Από τα παραπάνω είδη στους Χιονιάδες δεν εμφανίζεται το αγριόγιδο. Απαιτείται η καταγραφή μικρότερων ειδών όπως τα τρωκτικά και κυρίως των πολύ σημαντικών και ευαίσθητων χειρόπτερων (νυχτερίδες).